Giriş

Ergenlerde madde kullanım bozukluğunda (MKB), risk faktörü olan bireysel özelliklerle, arkadaş çevresinin olumsuz etkileri, ailenin koruyuculuk faktörü olmadığında artmaktadır (Yüncü, z. Ve ark., 2009). Çeşitli araştırmalar, ailede bağımlılık yapan maddeleri kullananların bulunması ve bağımlılığın genetik yolla aktarılmasının (Barker ve Hunt, 2004; Alikaşifoğlu ve Ercan, 2002; Boyer, 1989); ailenin birbirlerine ve ergene davranış biçimlerinin, aile içi ilişkilerin ve iletişimin niteliğinin (Akfert, Çakıcı ve Çakıcı, 2009; Velleman ve Templetonl, 2007; Barker ve Hunt, 2004; Rescnic ve ark., 1997; Sussman, Dent ve ark., 1994); ebeveynlerin kişilik özelliklerinin ve  ruh sağlıklarının (Yüncü ve ark., 2009; Clark ve ark., 2005) ailesel risk faktörlerinden olduğunu göstermiştir. Öte yandan kimi koşullarda MKB nun kaynağı olan ailenin ve üyelerinin, tedavi sürecine katılmaları, tedavinin etkililiğini ve kalıcılığını arttıran bir unsurdur (Copello vd., 2005, akt. Çiftçi ve Uluocak, 2011, 97). Bu nedenle MKB tedavisinde kullanılan bilişsel davranışçı terapi, motivasyonel geliştirme terapisi ve travma hakkında bilgilendirilmiş bakım gibi çeşitli terapötik yaklaşımlar arasında aile odaklı tedaviler de bulunmaktadır. Aile odaklı yaklaşımlar, çoğu ailenin çocuk ve gencin gelişmesi üzerinde en derin ve uzun süreli etkiye sahip olduğu terapötik kabulü üzerine temellenmektedir (Winters ve ark., 2014). Aile odaklı yaklaşımlarda “aile terapisi”nin özel bir yeri bulunmaktadır. Aile terapisi ise, farklı yaklaşımlar içerse de, temelde Bertalanfy’nin sistem teorisinden dayanak almaktadır. Bu nedenle sistem yaklaşımı açısından ailenin nasıl ele alındığını incelemek gerekmektedir.