Aile Terapisi ve Sistemik Uygulama

Bu metin, aile terapisi ve sistemik uygulama olarak adlandırılan terapötik bir yaklaşım hakkındaki temel gerçeklere kısa bir genel bakıştır. Bu yaklaşımla profesyonel ya da danışan/hasta olarak ilgilenen herkes için ve ayrıca politika yapıcılar, sağlık hizmeti sunumunda karar vericiler ve bu yaklaşımın neler sunabileceğini öğrenmek isteyen kamu ve özel sağlık sigortası programlarının temsilcileri için hazırlanmıştır.

Aile terapisi ve sistemik uygulama nedir?

Aile terapisi, insanların yaşamlarındaki önemli kişilerle ve sosyal ağlarıyla olan ilişkileri bağlamında ortaya çıkan sorunları ele alır. Bireye odaklanan psikodinamik veya bilişsel-davranışçı terapi gibi diğer psikoterapi yaklaşımlarının aksine, öncelikle sosyal bir birim olarak aile sistemini hedefleyen iyi tanınan bir psikoterapi yaklaşımıdır. Aile terapisi ve sistemik uygulama heterojen bir alandır; çeşitli ilkeleri ve yol gösterici varsayımları paylaşan farklı ekoller ve modeller vardır. Aile terapisinin hedeflerinden bazıları şunlar olabilir: farklı düzeylerde aile işleyişinin iyileştirilmesi, aile üyeleri arasında karşılıklı anlayış ve duygusal desteğin artırılması, çeşitli yaşam ikilemleri ve durumlarında başa çıkma becerilerinin ve problem çözme stratejilerinin geliştirilmesi vb.
Geleneksel olarak aile terapisi, aile üyeleri arasındaki etkileşimlere, aile ilişkilerinin kalitesine, aile gelişimi ve işleyişinin çeşitli yönlerine ve benzerlerine odaklanmıştır. Ancak aile terapisi, toplum, topluluk ve ailenin ait olduğu kültür gibi daha geniş sistemlerin rolünü vurgulayan sistemik varsayımlara veya bağlamsal perspektife dayanmaktadır. Son yıllarda aile terapistleri, daha geniş sistemlerin ve sosyal bağlamların insanların yaşamları üzerindeki etkisine daha fazla dikkat ettikleri için kendilerini 'sistemik terapistler' olarak adlandırmaya başlamışlardır.

Çoğu aile terapistinin uygulamalarının temelini oluşturan sistemik bakış açısı, bir bireyin sorunlarını insanların içinde yaşadığı farklı bağlamlarla ilişkili olarak ele alır: yani bir çift ilişkisindeki bir partner, bir aile üyesi, belirli kültürel ve/veya dini bağlılıkları olan bir kişi olarak, aynı zamanda sosyo-ekonomik koşulları ve siyasi süreçleri de dikkate alır. Sistemik uygulama, 'bağlamı' bireyin psikolojik gelişimi ve duygusal refahı için büyük önem taşıyan bir unsur olarak görür.
Bir aile terapisi seansı genellikle 60-90 dakika arasında sürer; seanslar arasındaki aralıklar, sunulan sorunlara, aile üyelerinin ihtiyaçlarına, tedavinin aşamasına ve diğer değişkenlere bağlı olarak bir ila birkaç hafta arasında değişir. Bu konulardaki kararlar, danışanlar ve ilgili diğer profesyonellerle işbirliği içinde müzakere edilir. Tahmin etmek zor olsa ve büyük farklılıklar gösterse de, aile terapisi tedavisinin ortalama süresi 6-20 seans arasında değişmektedir.

Aile terapistleri çoğunlukla birden fazla aile üyesiyle aynı odada çalışır, ancak uygun olduğunda bireysel seanslar veya örneğin çocuklardan ayrı ebeveynlerle toplantılar da sunulmaktadır. Bazı aile terapisi modelleri, bir eş terapist veya bir ekiple işbirliğini içerir. Sistemik uygulayıcıların özellikle çekirdek aile birimine odaklanmak yerine ailelerin etrafındaki profesyonel ve/veya sosyal ağlara müdahale ettiği zamanlar da vardır. Aile terapisinin hem süresi hem de ortamı, terapist ve aile arasındaki işbirliğinden ve karşılıklı anlaşmadan kaynaklanır.

İLGİLİ İÇERİKLER

Aile terapisinden ve/veya sistemik uygulamadan kimler yararlanabilir?

Aile, insanlar için büyük bir destek kaynağı olabileceği gibi aynı zamanda sıkıntı, yanlış anlama ve acı kaynağı da olabilir. Bu nedenle aile terapisi ve sistemik uygulama, amaç aile üyelerinin birbirlerini destekleme becerilerini geliştirmek olduğunda önemlidir. Aile üyelerinin kaynaklarını destekleyici bir şekilde daha verimli kullanmalarını sağlamak, üyelerin aile gelişiminin geçiş aşamalarını veya ciddi bir hastalık veya bir aile üyesinin ölümü gibi stresli yaşam olaylarını yönetmelerine yardımcı olmak için hayati önem taşıyabilir.

Genel olarak, aile üyeleri arasındaki ilişkileri ve ailenin işleyişini ve destekleyici rolünü etkileyen herhangi bir durum veya sorun, sistemik aile terapisinden yararlanabilir. Benzer şekilde, bir bireyin ailesiyle ve daha geniş bağlamlarla olan ilişkilerine bağlı olarak hayatını etkileyen herhangi bir sorun da sistemik bir yaklaşımdan faydalanacaktır. Bireyin ailesindeki veya sosyal ağındaki diğer kişileri tedaviye dahil etmek, o bireyin patolojikleştirilmesini önlemeye ve sorunu daha etkili bir şekilde ele almaya yardımcı olabilir.

Aile terapisi, kriz zamanlarında ve uzun süredir devam eden sorunlarla ilgili olarak faydalı olabilir. Ayrıca, örneğin bir davranış zorluğunun suçluluğa ya da ruh sağlığının bozulmasına dönüşmesi gibi sorunların önlenmesine de hizmet eder. Bir ailenin aile terapisinden faydalanabileceği bazı konular veya durumlar aşağıda listelenmiştir.

Sağlık sorunları, özellikle kronik fiziksel hastalıklar  Psikosomatik sorunlar
Çocuk ve ergen ruh sağlığı
Yetişkin ruh sağlığı
Psikoseksüel zorluklar
Alkol ve diğer madde bağımlılığı
Ayrılık ve boşanma konuları da dahil olmak üzere evlilik sorunları
Koruyucu aile, evlat edinme ve ilgili konular
Aile yaşam döngüsü ve yaşamın geçiş evreleri konuları
Ebeveynlik becerilerinin ve aile işleyişinin desteklenmesi
Okulla ilgili sorunlar
İşle ilgili sorunlar
Travmatik deneyimler, kayıp ve yas
Sosyal, siyasi ve dini çatışmalar nedeniyle aile hayatının bozulması

Sosyal ve ekonomik açıdan dezavantajlı ailelerin özellikle aile terapisi ve sistemik uygulamalardan faydalanabileceği unutulmamalıdır. Örneğin Finlandiya ve Birleşik Krallık gibi bazı Avrupa ülkelerinde bu yaklaşımlar mevcuttur ve kamu hizmetleri içinde iyi bir şekilde yerleşmiştir.

MAKALELER

Sistemik Aile Terapilerinde Temel Kavramlar

Çözüm Odaklı Terapi Yaklaşımlarından Aile Terapilerine Bakış

Sistemik Psikoterapi Temelli Grupla Psikolojik Danışma Oturumlarının Katılımcıların Ayrışma Bireyleşmeye Yönelik Farkındalıkları Açısından İncelenmesi

Dayanaklar

Aile terapisi (sistemik terapi olarak da bilinir) aile üyelerinin zor düşünce ve duyguları güvenli bir şekilde ifade etmelerini ve keşfetmelerini, birbirlerinin deneyimlerini ve görüşlerini anlamalarını, birbirlerinin ihtiyaçlarını takdir etmelerini, ailenin güçlü yönlerini geliştirmelerini ve ilişkilerinde ve yaşamlarında faydalı değişiklikler yapmalarını sağlar. Ancak, bu ifadeler mevcut ana akım bilimsel standartlara göre herhangi bir kanıtla destekleniyor mu?

1990'lardan bu yana, farklı endikasyonlarda aile terapisi için güçlü kanıt temeli sağlayan çalışmalarda istikrarlı bir artış olmuştur. Şu anda, farklı tasarım ve metodolojiye sahip araştırmalar, çeşitli aile müdahalelerinin hem etkinliği hem de etkililiği için önemli kanıtlar sunmaktadır. Bazı incelemeler de aile terapisinin daha maliyetli olmadığını ve hatta bazen aileyi genellikle içermeyen diğer tedavilerden önemli ölçüde daha ucuz olduğunu göstermektedir. Bazı durumlarda ailenin maliyet etkinliğinin kanıtlanmış olması, kamu hizmetleri organizasyonundan veya sağlık kurumlarında tedavi programlarının geliştirilmesinden sorumlu kişilerin ilgisini çekecektir. Bazı araştırma bulguları, tedaviye aile terapisinin dahil edilmesinin, sağlanan sağlık hizmetlerinin ve farmakolojik tedavinin maliyetini önemli ölçüde azalttığını göstermektedir. Yeme bozuklukları, davranış problemleri, depresyon, bağımlılık, şizofreni ve çocukluk veya ergenlik dönemindeki diğer problemlerin tedavisinde aile terapisi, sistemik müdahale veya aile çalışmasının etkisini gösteren çok sayıda çalışma vardır.

Aile terapisi ve aile temelli müdahalelerin etkinlik ve etkililik düzeyi araştırma tasarımına ve çalışılan koşullara göre farklılık gösterse de, aile terapisi şu anda kanıta dayalı bir psikoterapi yaklaşımı olarak kabul edilmektedir. Bu destekleyici kanıtları içeren bazı yeni makaleler bu metnin sonunda referanslar arasında listelenmiştir. Aile terapisi alanındaki mevcut durum göz önüne alındığında, bazı Avrupa ülkelerinde, örneğin Birleşik Krallık, Almanya, Finlandiya vb. bilimsel kuruluşlar tarafından aile terapisinin kanıta dayalı bir yaklaşım olarak tanınması şaşırtıcı değildir.

Özet

Sistemik perspektife dayalı aile terapisi, bireyin aile ve diğer ilişkilerine odaklanan kendine özgü bir psikoterapi yaklaşımıdır. Çok çeşitli özel durumlarda etkinliği ve etkililiği konusunda güçlü kanıtlara sahip, iyi araştırılmış bir yaklaşımdır. Aile terapisi aşağıdaki nedenlerden dolayı sunulmalıdır:

Aile odaklı çalışma, genel olarak toplum için ciddi bir yük haline gelebilecek çeşitli sorunların önlenmesinde önemli bir araçtır.
Aile terapisi, çocukluk ve ergenlik dönemindeki çeşitli duygusal ve davranışsal sorunların önlenmesi ve tedavisinde oldukça etkili bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir.
Aile terapisi, aile üyelerinin ruhsal ve fiziksel hastalıklar da dahil olmak üzere çeşitli stresli durumlarda birbirlerine destek sağlamada kendi kaynaklarını kullanmalarına yardımcı olabilir.
Uygun şekilde eğitilmiş aile terapistleri ve sistemik danışmanlar becerilerini, ekip çalışmasını ve sorun çözmeyi teşvik edebilecekleri kuruluşlar ve kurumlar gibi çeşitli bağlamlarda kullanabilirler. Ayrıca sosyal ve politik krizlerde çatışma çözümlerine ve müzakere süreçlerine de katılabilirler.
En geniş anlamıyla sistemik bir bakış açısı, sağlıklı bir toplumun temel taşları olan dayanışma, hoşgörü, güven ve işbirliğinin güçlendirilmesine katkıda bulunabilir.

MAKALENİN ORJİNALİ İÇİN

https://www.europsyche.org/approaches/systemic-familytherapy/