Uyuşturucu kullanan gençlerin profilini inceleyen birimler, müzikle uyuşturucu arasındaki bağlantıyı da araştırıyor ve kimi zaman karşılarına çıkan motifleri görmezden gelemiyor. Daha çok isyanın sembolü olan uyuşturucu kullanımı yine döneme göre isyankar olan müziklerle hayat bulabiliyor ama bu bir kural değil…

Türkiye'de gençler arasında uyuşturucu kullanımı yaygınlaştıkça bu konudaki araştırmaların sayısı da artıyor. Psikiyatrlar, sosyologlar ve güvenlik güçleri konuyu farklı açılardan masaya yatırıyor ama çoğunlukla da ortak noktada buluşuyorlar. Örneğin müzik bunlardan biri. Haz vermesi, isyankar ve evrensel olması açısından uyuşturucu ve müzik arasında ciddi bir paralellik kuruluyor.  Uyuşturucu kullananların profiline göre değişmekle birlikte, aslında ister varoşlarda olsun, ister sosyo-ekonomik düzeyin yüksek olduğu yerlerde olsun, uyuşturucu kullananlar için müziğin protest olması önem taşıyor. Bu ikilinin tarihine gidecek olduğumuzda da yine karşımıza aynı motifler çıkıyor. Tekkeler, zaviyeler döneminde bile haz veren ikili olarak tercih ediliyor müzik ve uyuşturucu tabii ki döneme isyanı da içinde barındırıyor. Psikiyatrlara göre bu ikiliyi suçlamak yerine insanların acı ve sorunlarını ortadan kaldırmak gerekiyor…

Çünkü uyuşturucu kullananların profilini değerlendirmek için bir araştırma yapan Emniyet Genel Müdürlüğü, bu raporunda sakıncalı müzik türlerini ilan ederek müziğin denetim altında tutulması gerektiği savunmuştu mesela. Bu raporda, özellikle batı kaynaklı punk ve metal ile arabesk müziklerin gençliği bunalıma ve şiddete ittiği belirtiliyordu. Polis Dergisi'nde de yayımlanan raporda, narkotik, istihbarat ve terörle mücadele şubelerinde yapılan gözlemlerle ilgili sonuçlar değerlendirilmiş ve  Punk, metal, arabesk müziklerin gittikçe yaygınlaştığına işaret edilmişti. Heavy Metal, Speed, Punk, Hard Core gibi müzik türlerini daha çok asabi, serseri, saldırgan ve fanatik düşünceli gençlerin dinlediği, arabesk müzik dinleyenler arasında hap ve esrar içenlerin çoğunlukta olduğu da iddia edilmişti.

Uzmanlar ne diyor?

Müzisyene göre müzik dinliyorlar

Madde bağımlıları ile çalışan psikiyatrlardan biri olan Doç. Dr. Özkan Pektaş, uyuşturucu kullanan popülasyonun müzikle bağlantısını kurmanın ciddi anlamda zor olacağını ama müzisyenlerle bağlantısını kurmanın daha doğru olacağını belirtiyor. Pektaş, "Özellikle marjinal tarafları olan ya da uyuşturucu kullandığına dair bilgilerin olduğu müzisyenlerin müziklerini daha fazla dinleme eğilimleri var. İçinde bulundukları kişilik yapısı, onların dinlediği müziğin türünü belirliyor. Müziğin türünü belirledikten sonra da o müzik türü içinde kendisine uygun kişilik yapısı gösteren müzisyenleri seçiyor gençler. Özel hayatında çalkantılar bulunan müzisyenleri bulup onlarla özdeşleşmeye çalışıyorlar. Çocuklar, Bağcılar'da eroin kullanıyorsa arabeske yöneliyor ama Cihangir'e gelince rock müzik dinliyor" diyor.

Tepkisel olanı tercih ediyorlar

Uzm. DR. Muzaffer Uyar ise uyuşturucu kullanan kitleyi ele aldığımızda, dinledikleri müzik açısından yabancı ve Türk müziği ayrımı yapılabileceğini iyi okullarda okumuş çocukların daha çok yeni tip rap dinlediklerini belirtiyor. Uyar'a göre, bu müzik türlerinde uyuşturucuya karşı mesajlar verilse bile  gençler yine bunları dinleyerek uyuşturucu kullanıyorlar çünkü bunları isyankar buluyorlar. Mesela, Eminem'de uyuşturucu kullanımı aleyhine sözler olmasına rağmen bunu dinleyerek içiyorlar. Bu tür müzikleri dinlerken yaptıkları değerlendirmeler ise şöyle, 'Daha hard bir müzik, beynimi dümdüz etti, tepkilerimi çıkardım' türünden oluyor. Daha çok tepkisel müziklere ilgi duyuyorlar.

Seçilen müziklerin arkadaş ve ilgi grubu içinde de etkisi oluyor. Gençler ve özellikle uyuşturucu kullananlar arkadaş grubu edinerek, ait olmayı seviyor. Ayrıca dönemin önde giden müziklerini tercih ediyorlar. Mesela geçmişte de satanistlerle metal müzik arasında bağ kuruldu çünkü daha önde bir müzikti. Madde kullanan insanlar kendilerini avangard görüyorlar ve protest müzikleri tercih ediyorlar. Uyar, müzik ve uyuşturucu arasındaki bağlantıya değinirken şunları da söylüyor. "Türkçe sözlü bazı müzikleri ise daha çok alt kesim dinliyor. Tiner kullanan, sosyo ekonomik düzeyi düşük grup daha çok arabesk müziğe yöneliyor Madde kullanan bir partner ihtiyacı duyar, bir grubun içinde olmak ister. O grubu  genişletmek de  ister çünkü birbirinden madde bulur. Bu gruplar içinde ortak giyim tarzları, mesajlaşmalar, birbirinin uyuşturucu kullandığını uzaktan bile anlamalar çoktur ayrıca da ortak müzikleri, jargonları vardır. Müzik ve uyuşturucu ikilisine bakıldığında, genel olarak tarih boyunca, tekkeler zaviyelere kadar gidildiğinde, uyuşturucunun hazzını pekiştiren bir şey olarak müzik ona hep eşlik etmiştir. Müzik madde kullanımının partneri olmuştur" diyor. 

Müzik yasaklanarak uyuşturucu engellenemez

Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde hizmet veren ÇEMATEM- Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Araştırma, Tedavi ve Eğitim Merkezi Klinik şefi Doç. Dr. Kültegin Ögel , müzik ve uyuşturucu konusunda yaptığı araştırmanın sonuçlarını şöyle anlatıyor: "Uyuşturucu kullanan her kesim isyanı dinliyor. Ne tür isyan müziği olursa onu dinliyorlar yani. Bugün Eminem'se onu dinliyor. Varoş kesimi ise arabesk dinliyor ama okuma yazma bilmeyen bir çok bile Eminem dinliyor ve nedenini sorduğumuzda 'onda isyan-tepki var' diyorlar. Onların, topluma çevreye karşı isyanı var, bu nedenle isyankar müzik dinliyorlar. Bu müziği yasaklayarak engelleyemeyiz çünkü isyanını, kendini yakın bulduğu başka bir şeye yöneltir çocuk, mesela başka bir müzik bulur. Burada isyanın nedenlerini ortadan kaldırmak önemli.

Tarihte ters olarak ele alırsak; 1950'lerde ilk kez uyuşturucu kullanmak isyanın belirtisiydi ardından gelen dönemlerde kişinin kendini bulması, daha iyi düşünmesini sağlamak için LSD kullanımı moda  oldu,  sonrasında 1970 ve 80'lerde  umutsuzluk, karamsarlık gelişti ve eroin devre girdi. Şimdi ise insanlar rekabet dünyasına soyunuyor ve o zaman techno müzik devreye giriyor. Bu arada  insanlar yalnızlaştı ve yabancılaştı. Örneğin extacy alınca kendini yakın hissediyor gençler ve zaten techno müzik de kabile müziği gibi.

Müzisyenlerin çok uyuşturucu  kullandığı söylenir, böyle bir genelleme yapılamaz ama isyankar müzik yapanların geçmişine bakıldığında, çoğunun hayatlarında,  travmalar, acılar olduğu görülüyor. Yani onların da isyanları var, acılardan kaçmak talepleri var. Acılar ve travmalar örtüşüyor ve böyle bir paralellik kuruluyor."

Hurriyet

Füsun Saka [email protected]