Lacanyen Psikanalitik Kuram ve Öznenin Konumu
1901-1981 yılları arasında yaşayan Fransız psikanalist Jacques Lacan Sigmund Freud’un psikanaliz kuramına felsefi bir bakış açısı kazandırması ve yapısalcı dilbilimine olan yakınlığı ile ön plana çıkan bir kuramcıdır. Psikanaliz ile dilbilimi çalışmaları arasında ilişki kuran Lacan'ın psikanalitik kuramının temel ilkelerinden biri olarak kabul edilen ve bilinçdışına ilişkin olan yaklaşımını "Bilinçdışı bir dil gibi yapılanmıştır" cümlesi ile ifade etmiştir. Kendi psikanaliz çalışmalarını Freud’a dönüş hareketi olarak da adlandıran ve psikanalitik kuram içerisinde felsefi süreçlere yakınlığı ve özneye bakış açısının farklılığı ile öne çıkan Lacan, kuramında, kendilik psikolojisinin benlik vekendiliği; bilinçdışı, altbenlik ve özne aleyhine yapılanmış bir tasarım olarak gördüğünü ifade eder. Ve bu bakış açısı nedeni ile de kendilik psikolojisinin belli bir insan modelini tasarladığını ve bu tasarım insan modeline ulaşmayaçalıştığını düşünmektedir. Kuramını bu anlatılan duruma karşı bir yanıt olarak oluşturmuştur.
Lacan, Freud’un çalışmalarında kullanmış olduğu benlik (Ich) olarak adlandırdığı kavramı özne olarak yorumlamıştır. Bu ortaya koyduğu farklılığın amacını Freud’un çalışmalarının Freud sonrası dönemin ego psikolojisi çalışmaları ile arasındaki farkı ortaya koyma çabası olarak ifade edebiliriz. Lacan, döneminin birçok diğer psikanalistinin ve benlik psikologlarının çalışmalarında amaçladıklarının benliği, yaptıkları analizlerle güçlendirmeye çalıştıklarını ve Lacan’ın ortaya koyduğu şekli ile özneyi, kendi bilinçdışı arzusuna yabancılaştıran, bir hayal ürünü ve öteki ile inşa olan yansıtmalı bir sürecin içerisinde değerlendirdiklerini ve çalıştıklarını ifade etmiştir. Lacan’ın çalışmaları ile ayrıca, arzu, jouissance, öteki (autre), Öteki (Autre), bilinçdışı özne, nesne a, ayna evresi gibi terimler ve çalışma alanları da oluşmuştur. Bu sunum ile ruh sağlığı alanında çalışan meslek profesyonellerine, psikanalitik kurama ve kendilik psikolojisi alanına felsefi ve dilbilimsel anlamda yeni bakış açısı ortaya koyması bağlamında Lacanyen psikanalitik kuramın genel yaklaşımlarının paylaşılması amaçlanmaktadır.
Makalenin Devamı için tıklayınız
Özgün Kaynak: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/396283
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.