“Sadece Sevmek Yetmez” kitabının yazarı Psikolog Mustafa Topkara'ya evlilik ve ilişkilerdeki sorunları danıştık. Evliliklerdeki sorun ne olursa olsun, duygu birlikteliği bitmeden ayrılmamayı tavsiye eden Topkara, çocuklar için evliliğin sürdürülmesini ise doğru bulmuyor.

Bir evlilik hangi temeller üzerine kurulmalıdır?
İlk ve en önemli husus duygunun varlığıdır. Karşı cins duygusu hissetmediğimiz biriyle, zamanla severim düşüncesiyle birlikte olmamak gerekir. İkinci önemli husussa hayatın, duyguların, düşüncelerin paylaşılmasıdır. Endişelerimizin, korkularımızın, zayıf ve güçsüz yanlarımızın, bizi hayata karşı güçsüz bırakan her şeyin karşı tarafla paylaşılmaya çalışması gerekir.

Evliliği olumsuz etkileyen sebepler neler olabilir?

En temelde davranış sorunudur. İki tarafın birbirine duygu hissetmeyle ilgili sorunu yoksa, ilişkiyi sıkıntılı hale getiren karşımızdakine kendini değersiz, yetersiz, önemsiz hissettiren davranışlarımızdır. Bu sorunun diğer yanı ise alınganlıklarımızdır. Kendimizle ilgili psikolojik sorunların ilişkiye yansıması ve karşı tarafı yanlış algılamamızdır.

Bir ilişkide konuşmanın önemi nedir?

Konuşmak var olduğumuzu hissettiren en önemli eylemdir. Her gün birlikte olduğunuz ama konuşamadığınız biriyle yaşamak kendimizi yalnız hissettirir. Kendimizi köşeye sıkışmış gibi hissettirir. İçinden çıkamadığınız bir sorunun içine gömülmüş gibisinizdir. Kendimizi anlatamamak, anlayamamak bizi her şeyden kopartır. Yalnız bırakır.

İlişkinin bitirilme sebebi ne olmalıdır?

İlişkinin bir tek bitme sebebi vardır: Duyguların tükenmesi, karşımızdakine bir şey hissedememek. Bunun dışındaki sebeplerin hepsi ilişkide sorundur. Şiddet, aldatma, sorumlulukların yerine gelmemesi, yeterince sevgi görmemek vs. bunlar kişiye kendini çok kötü hissettiren sorunlardır, ancak sadece sorundur. Duygu tükenmeden bir ilişkiyi bitirmeye kalkmak, kaldırılması son derece zor bir yükün altına girmek demektir.

Çocuklar için evliliğin sürdürülmesi doğru mu?

Doğru değil. Kaldı ki bu ifade gerçek de değil. Kişiler yaşadıkları tüm olumsuz deneyimlere rağmen karşı tarafı hala seviyor olmasını kabullenemez. Bu red durumu kişinin evliliğini kendisi için değil de çocukları için devam ettirdiği ile ilgili bir düşünce geliştirmesine neden olur. Bazen de kaybetme korkusu bu düşünceleri geliştirmemize neden olur.

Empatinin ilişkilerdeki rolü nedir?

Çok fazladır. Bu bir beceridir ve doğuştan gelmez, zaman içinde kazanılır. Aynı cinsten olduğumuzda bile birbirimizi anlamakta çok zorlanırken, bu durum karşı cins noktasına döndüğünde daha girift bir hal alıyor. Bu çok derin bir mesele. İlişkilerin en önemli sorun alanlarından birisi. Empati yoksa iletişim de yoktur. İletişim olmadığı yerde bir ilişkiden bahsetmek ne kadar mümkündür?

Üçüncü kişilerin ilişkiye müdahaleleri hangi oranda olmalı?

Tabi ki hiç olmamalı. Özellikle aile büyüklerinin ilişkilere müdahaleleri, çözülebilecek tüm sorunları daha karmaşık daha derin hale getiriyor. Aileyle ilgili endişelerimiz evliliklerimize yansıyor. Bu endişeleri korkuları paylaşmak yerine, karşımızdakinden bunları gidermesini beklemek karşımızdakinin kendisinin anlaşılmadığını, değer görmediğini, ailenin ondan daha önemli olduğu hissini yaşamasına neden oluyor.

İlişkiye zarar veren davranışlar nelerdir?

Bir ilişkide karşınızdakinin sizi incittiğiniz hissettiğini düşündüğünüz tüm davranışlar bencil davranışlardır ve bize zarar verir. Yalan, giz, şiddet, hakaret, yargılama, suçlama, eleştirme, kıskançlık ya da koruma nedeniyle alan daraltma, takip, kontrol vs. bu davranışları eleştirmek sorunu çözmez, bu davranışlarına neden başvurulduğunu anlamak gerekir.

Mutlu bir ilişki için ne tavsiye edersiniz?

Mutlaka bir psikoterapistten yardım alın. İlişkinizde sorun olduğunu düşünseniz de düşünmeseniz de yardım alın. İlişkide taraf olduğumuz için, hissettiğimiz duygular nedeniyle kendimizi hissettiğimizden farklı anlatabiliyoruz ya da karşımızdakini söylemek istediğinden, niyetinden farklı algılayabiliyoruz. Hemen hemen ilişkilerin tamamının sorunu budur.