ağımlılık tanısı için bilgi kaynakları üç gruba ayrılıyor. Birinci kaynağın kişinin kendisi, ikinci kaynağın yakınları, üçüncü kaynağın ise klinisyenin gözlem, bulgu ve elde ettiği laboratuvar bulguları olduğu belirtiliyor. Kişinin kendisinden elde edilen bilgiler genellikle son aşamalarda doğru olarak alınıyor.
Bunun dışında; verilen bilgilerin abartma ve küçümseme özellikleri ortaya yanlı bir durum çıkartıyor. Bu nedenle başta, "Alkol bağımlılığı" olmak üzere bağımlılık hastalığı, "İnkar hastalığı" olarak kabul ediliyor. Tanı koymak oldukça basit olmasına rağmen kabul etmek zor oluyor.
Bağımlılığı ne olursa olsun herkesin durumunu fark edeceği ve kabul edeceği bir süreç olduğuna dikkat çeken Doç Dr. Mırsal, Bu sürecin geriye dönüşsüz bir durumdan önce fark edilebilmesi için ipuçları veren testler olduğunu söylüyor. İşte birkaç soruda bağımlılığınızı test edebileceğiniz o testlerden biri:
ALKOL BAĞIMLILIĞI TESTİ
1- Alkol kullanmayı kesmeniz gerektiğini hissettiğiniz/düşündüğünüz oldu mu?
a- EVET b- HAYIR
2- Alkol kullanımınız nedeniyle yakınlarınız tarafından eleştirildiğiniz bir sıkıntı yaşadınız mı?
a- EVET b- HAYIR
3- Alkol içtiğiniz için suçluluk hissettiğiniz oldu mu?
a- EVET b- HAYIR
4- Sabah kalktığınızda, " Akşamdan kalmanın" etkilerini ortadan kaldırmak için alkol içme gereksinimi hissettiğiniz oldu mu?*
a- EVET b- HAYIR
DEĞERLENDİRME: Bu 4 sorudan ikisine, "Evet" yanıtı verildiğinde, yüzde 95 alkol bağımlılığı sınırları içindesiniz demektir. Sadece tek bir soruya, "Evet" yanıtı verilmesi bile, durumun bir uzman tarafından değerlendirilip sorunun ciddi boyutta olduğunu gösterebilir. Genel olarak bağımlılık bir süreç hastalığı olduğu için sürecin mutlaka bir sonu olduğu ve sorunu zaman geçirmeden fark etmenin iyileşmeyi getireceği unutulmamalıdır.
MADDE BAĞIMLILIĞI
Alkol dışındaki madde bağımlılıklarında da tanı koymanın oldukça kolay olduğu belirtiliyor. Ancak kabul, tedavi alma ve " Başarılı olma" bir çok kısıtlılıklar içerebiliyor. "Kullanıcı" genelde bağımlılık sürecini gizlemeye çalışsa da bir kez kullanımın bile bağımlılık sürecini, "Çoktan" başlatmış olabileceğine dikkat çekiliyor.
AİLELER İÇİN İPUÇLARI:
- Davranış değişiklikleri; sinirlilik, geç yatma, banyoda aşırı kalma vs
- Ruhsal yapı değişikleri; aşırı neşelilik, çöküntü vs
- Okul ve iş başarısında düşüklük
- Arkadaş çevresinde değişiklik
- Sorumluluk duygularının değişmesi
- Fizik görünümde değişiklikler (saçların taranmaması, gözlerin kanlanması vs)
- Sık hastalanma
NOT: Yukarıdaki bulguların her biri madde kullanımının dolaylı bir belirtisi olabilir. Yakınlık durumuna göre doğrudan konuşmaya çalışmak sürecin ilk aşamasıdır. Genelde yakınların yaptığı hata, ilk konuşmada
bağımlılığın kabul edilmesini beklemektir. Oysa bağımlılık hastalığının tedavisini de içine alan önemli aşama; öğrenme ve kabul etmektir. Sürece kılavuzluk edecek bir uzmanla görüşmek ve olanak varsa bir tedavi
programına dahil olmak süreçteki zorlukların aşılmasına yardımcı olacaktır. Bu süreçte en çok gereksinim duyulan şey umuttur.
Haber Türk