Tükenmişlik sendromu nedir?

Tükenmişlik sendromu geniş bir zaman diliminde kişinin bitkin düşmesi, çevresindeki olaylara ve gelişmelere karşı çabasının ve motivasyonunun azalmasıdır. Günümüzün stresli ve oldukça yoğun iş ve yaşam ortamlarında bireyler, tükenmişlik durumu ile daha fazla karşı karşıya kalmaktadır. Amerikan Psikoloji Derneği'ne göre, tükenmişlik durumu kişinin uzun süren bitkinlik durumu, isteksiz olması, enerjisinin olmadığından ve sürekli mutsuz olduğundan yakınması olarak tanımlanıyor.

Uzun süren stres durumlarında kişi kendine tehdit olarak gördüğü stres halini ortadan kaldırmaya çalışır fakat tüm çabalara rağmen stres durumunun devam etmesi nedeniyle kişi bir noktadan sonra bu durumla başa çıkamayacağını düşünmeye başlar. Bunun sonucu olarak zihin ve beden ''tükenme'' aşamasına geçer. Normalin üzerinde çaba gösteren birey enerjisini tükettiğinden karşılaştığı olumsuz etkenlere karşı kısa sürede teslim olur ve artık birçok tehdit unsuruna karşı savunmasız hale gelir. Oldukça ciddiye alınması gereken ve kişinin yaşamını her alanda olumsuz etkileyen bu tükenmişlik durumu iş hayatında veya günlük hayatta bireylerin karşısına depresyona benzeyen belirtilerle çıkabilir. Son yıllarda yapılan çalışmalar tükenmişlik sendromunun depresyon için tetikleyici olduğunu göstermektedir.

Tükenmişlik sendromunun belirtileri nelerdir?

•     isteksizlik
•     aşırı yorgunluk hali
•     unutkanlık
•     sosyal ilişkilerde azalma
•     yorgun uyanma
•     konsantrasyon problemleri
•     erteleme
•     kararsızlık
•     dikkat eksikliği
•     sık hasta olma
•     sabırsızlık
•     kolay öfkelenme
•     özgüven eksikliği
•     uyanma ve uykuya dalmada zorluk
•     solunum problemleri
•     ümitsizlik
•     kendini değerli görememe
•     eleştirilere katlanamama
•     ağrılar (genellikle sırt ve bacaklarda)
•     sindirim sistemi ile ilgili problemler
•     iştahsızlık veya aşırı yeme
•     aşırı şüphecilik

  ---

  

  ---

Kimler tükenmişlik durumu yaşar?

Tükenmişlik sendromu genellikle iş yaşamı ile gündeme gelse de ev hanımları ve öğrenciler dahil her birey bu durumu yaşayabilir. Özellikle işi ve özel hayatı arasında bir denge kuramayan kişiler daha fazla risk altındadır.

Meslek grubu olarak incelemek gerekirse başka insanlara hizmet veren kişiler tükenmişliğe daha yatkındır.

Tükenmişlik sendromu ile nasıl baş edilebilir?

•     Sizi tükenmiş hissettiren kişilere ve faktörlere odaklanın
•     Yaptığınız iş sırasında mutlaka sık sık aralar verin
•     Hobi edinin
•     Dinlenin
•     Egzersiz yapın
•     Düzenli uyuyun
•     Müzik dinleyin, film izleyin, kitap okuyun
•     Sevdiklerinizle verimli vakit geçirin
•     Sağlıklı beslenin
•     Planlı hareket edin
•     Önceliklerinizi gözden geçirin
•     Yapacağınız işi parçalara ayırıp adım adım ilerleyin

Tükenmişlik belirtilerini yoğun olarak yaşayan ve bu durum ile başa çıkamadığını veya çıkamayacağını düşünen kişiler mutlaka bir uzmandan destek almalıdır.

Uzman Klinik Psikolog Ezgi DOKUZLU