ZAMAN - Hacettepe Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmaya göre babalarıyla çatışan kızlarla anneleriyle çatışan erkek ergenler daha öfkeli ve saldırgan oluyor. Kendini değersiz bulan ve arkadaşlarıyla geçinemeyen erkeklerin sapkın arkadaşlarla bir arada bulunma ihtimali daha yüksek.

Ergenlerin sosyal ilişkilerinin niteliği ile ilgili araştırmaya göre, babalarıyla çatışan kızlarla anneleriyle çatışan erkekler daha öfkeli ve saldırgan davranışlar sergiliyor. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melike Sayıl'ın yürüttüğü "Çocukluktan yetişkinliğe geçiş sürecinde sosyal ilişkilerin niteliği ve karakter oluşumuyla ilişkisi'' konulu araştırmada, 7-10. sınıf aralığındaki çocuklar ile üniversite öğrencileri olmak üzere 1.695 ergen ve 877 anneye ulaşıldı. TÜBİTAK tarafından desteklenen araştırmada, ergenlerin okul, aile ve akranlarla ilişkileri ve bu ilişkilerin sosyal davranışlar üzerindeki etkileri ele alındı.

Prof. Dr. Melike Sayıl, araştırmaya ilişkin yaptığı açıklamada, toplumda genellikle ergenlerin pozitif biçimde gelişmeleri, uyumlu vatandaşlar olmalarının istendiğini belirterek, araştırmada ergenlerin hem olumlu hem de olumsuz davranışlarının nedenlerini ortaya koymaya çalıştıklarını söyledi.

Ergenlerin olumlu davranışlar sergilemeleri konusunda empatinin önemine değinen Sayıl, araştırma sonuçlarına göre empati kurabilen, okuluna bağlı, akademik açıdan kendini yeterli hisseden ergenlerin daha olumlu davranışlar gösterdiklerini kaydetti. Sayıl, bu çocukların olumlu özellikleri olan çocuklarla arkadaşlıklar kurma ihtimallerinin de daha fazla olduğunu ifade etti.

Hangi anne-baba olumlu algılanıyor?

Anne-babanın çocuk üzerinde kontrol kurmasının çok olumlu bir şey olarak algılanmadığını anlatan Sayıl, toplumda anne-babanın kontrolü ne kadar fazlaysa, çocukların o kadar isyankâr olacağı anlayışının hâkim olduğunu söyledi.

Çocuğun davranışlarını kontrol etmenin, duygu ve düşüncelerinin kontrol edilmesinden farklı olduğuna dikkati çeken Sayıl, şunları kaydetti:

"Eğer anne-baba çocuğun davranışlarını kontrol ediyorsa, mesela çocuğa kurallar, sınırlamalar koyuyor, nerede, kimlerle olduğunu, ne zaman, nerede, nasıl hareket ettiğini uzaktan takip ediyorsa bu çocuklar daha fazla olumlu sosyal davranış gösteriyorlar ve anne-babalarını daha olumlu algılıyorlar. Ebeveynleriyle iletişimlerini sıcak ve yakın buluyorlar. Ama anne-baba çocuğun duygu ve düşüncelerine müdahale ediyorsa, çocuğun ifadelerini sınırlıyor, sözünü bitirmesine izin vermiyor, özerk irade geliştirmesini, kendi kendine kararlar verebilmesini ve kendi ayakları üzerinde durabilmesini engelleyen tavırlar sergiliyorsa bu, ergenlerin, olumsuz davranışlar göstermesine neden oluyor."

Sayıl, ebeveynlerinin duygu ve düşüncelerine daha fazla müdahale ettiğini düşünen ve anne-babası arasındaki evlilik ilişkilerini daha çatışmalı algılayan kızların daha fazla olumsuz davranışlar gösterdiklerini kaydetti. Ankara, aa

Ergenin yalnızlık duygusu depresyon habercisi

Kız çocuklarının, anne-babası arasındaki ilişkiyi çatışmalı algılaması, akranlarına güvenmemesi ve annenin kızlarındaki duygu ve düşüncelere müdahale etmesi onları yalnızlığa itiyor. Erkeklerin ise kendini değersiz bulmaları, olumlu özellikte arkadaşları bulunmaması ve annelerinin kendilerini psikolojik kontrol altında tuttuğunu düşünmeleri onları yalnızlaştırıyor. Prof. Dr. Melike Sayıl, yalnızlık duygusunun depresyon habercisi olduğunu, yalnızlığın depresyonun klinik olmayan tanımı olduğunu belirtiyor.

Maddi durum, okula bağlılık ve çevre etkiliyor

Kızların olumsuz davranışları annenin eğitim düzeyiyle birlikte artıyor. Erkeklerin kızlara oranla sapkın arkadaşlarla birlikte olma ve olumsuz davranışlarda bulunma ihtimalleri daha fazla. Arkadaş çevresi çok geniş olan, okula bağımlılığı düşük olan, maddi durumu yerinde olan üniversiteli kızların sapkın gruplar içinde olma ihtimalleri daha fazla.